Ontwikkeling Park Grote Boel

Beleef de rust en ruimte van een unieke plek

Als alles volgens planning verloopt, wordt nog deze zomer gestart met de aanleg van Park Grote Boel. Op de plaats waar jagers en verzamelaars ruim 7000 jaar geleden naar voedsel zochten, hebben bewoners van de gelijknamige wijk straks alle ruimte om te recreëren en te spelen in het groen tussen inheemse bomen, planten en struiken.

Park Grote Boel verrijst langs de noordgrens van de woonwijk Grote Boel en ligt ingeklemd tussen de Keizer Hendrik VI-singel, de Margaretha van Mechelenweg, de Simon Carmiggeltstraat en de Hella Haassestraat. Anders dan andere parken in de Waalsprong, moet het ontwerp voldoen aan de eisen van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) omdat het deel uitmaakt van archeologisch rijksmonument Grote Boel. Niet alleen dienen aanwezige archeologische resten te blijven liggen waar ze liggen en mogen deze sporen niet verloren gaan. Ook moet het park qua uitstraling verwijzen naar het beeld van het gebied ten tijde van het eerste gebruik: jagen en verzamelen.

Pionierssoorten

“In de aardlagen onder de parklocatie zijn verschillende tijdsperiodes te herkennen”, vertelt Arnoud Janson, landschapsarchitect en stedenbouwkundige bij de gemeente Nijmegen. “De oudste gevonden resten dateren uit het neolithicum; de tijd van de jagers en verzamelaars. Daarbovenop zijn nog sporen te herkennen uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen. In de neolithische tijd bestonden nog geen vaste nederzettingen. De rivier had vrij spel, nam steeds een andere loop. Ook in deze omgeving trokken mensen van hoge plek naar hoge plek, afhankelijk van de waterstand en de beschikbaarheid van voedsel, meestal van pionierssoorten. Dat zijn snelgroeiende bomen en planten die zich eenvoudig als eerste vestigen en vermenigvuldigen op door de rivier achtergelaten gronden, ook onder primaire omstandigheden. Dan moet je denken aan bijvoorbeeld de berk, els, es en wilg. Maar ook aan vruchtdragende gewassen zoals de hazelaar, mispel en vlierbes. Al deze inheemse soorten keren terug in Park Grote Boel.”

Speelaanleidingen

Park Grote Boel is in eerste instantie een park waar bewoners in het groen kunnen spelen en recreëren, zo staat te lezen in het Plan van Aanpak. Dat daarbij het thema ‘Jagers en verzamelaars’ op verschillende manieren moet terugkomen, maakt het een extra interessante plek. Volgens het ontwerpprogramma krijgt het park drie grote open, ovalen ruimten met kort gras; perfecte locaties voor formele speelplekken of een trapveld. “Bewoners mogen meedenken over de keuze van de speeltoestellen”, aldus Janson. “Qua stijl van het park zou een omgevallen boomstam niet misstaan, al kan ik me voorstellen dat mensen voor een schommel of glijbaan gaan. Verspreid door het park creëren we sowieso een aantal natuurlijke speelaanleidingen, van hout en steen.”  

Glooiingen

Het terrein om de open ruimtes heen is straks het decor van ruig gras, bloemrijk gras en plaatselijk kort gemaaid gras. Voor extra afwisseling zorgen de glooiingen in het landschap, waardoor hoge en lage delen van het park op een vloeiende manier met elkaar zijn verbonden. “De ophogingen zorgen voor meer reliëf en diepte”, vertelt Janson. “Bovendien hebben wortels van bomen en struiken geen schadelijk effect op de archeologische resten in de bodem, omdat ze relatief wat hoger staan. Door de combinatie van hoge, droge delen en lage, natte delen geven we een boost aan het landschap van jagers en verzamelaars. In combinatie met de organische vormgeving krijgt het park een natuurlijk, speels en uitdagend karakter.”

Ommetje maken

Door Park Grote Boel loopt een centrale route tussen de Hella Haassestraat en de Ananta Toerstraat. Deze directe verbinding vanuit en naar de wijk is voorzien van functioneel asfalt zonder slijtlaag; de perfecte ondergrond om te (leren) fietsen, wandelen, hardlopen en skaten. Janson: “Om het park in te komen, moet je via een bruggetje het water over. Daar start de centrale route die zich een weg door het park slingert en uitkomt op het gebied bij het nieuwe kindcentrum De Uitdaging. In het park liggen ook verschillende zandkleurige half verharde wandelpaden die aansluiten op routes vanuit de wijk en de wandelroute over de Ressense Wal, langs de Oosterhoutse Plas. Ideaal voor bewoners die een ommetje rondom hun wijk willen maken.”

Handige beschutting

In een park waar rust en ruimte de maat bepalen, is het zaak eventuele bijgeluiden zoveel mogelijk buiten de spreekwoordelijke deur te houden. Ook hiermee is in het ontwerpplan rekening gehouden, laat Janson weten. “Park Grote Boel ligt met de rug langs de Keizer Hendrik VI-singel, de Margaretha van Mechelenweg en de spoorlijn tussen Arnhem en Nijmegen. Langs deze rug zijn de glooiingen met maximaal 12.50 meter boven NAP en zo’n drie meter boven het maaiveld het hoogst. Hierop staan straks verschillende bomen en hogere struiken. Daarmee creëren we een prettig besloten park en werpen we meteen een handige beschutting op tegen mogelijk verkeerslawaai. Verder komt er langs de Margaretha van Mechelenweg nog een geluidsscherm van 150 centimeter hoog. Het scherm wordt opgenomen in het glooiende parklandschap en krijgt een herkenbare, eigen uitstraling door het gebruik van bloeiende klimplanten. Aan de andere kant, langs de watersingel en in aansluiting op de woonwijk, blijft het park open.”

Unieke plek

De geplande aanleg van Park Grote Boel is voor Janson een nieuwe kers op de Waalsprongtaart die hij stukje bij beetje samen met zijn collega’s van een steeds smakelijker jasje voorziet. “Leuke aan dit project is de omvang van het gebied, in combinatie met de strenge randvoorwaarden. Enerzijds heb je te maken met een kwetsbaar archeologisch monument, anderzijds met een functioneel programma op basis waarvan mensen van alles moeten kunnen doen. Ik vond het vooral een uitdaging om er een aantrekkelijk geheel van te maken, een interessant gebied om in te verblijven. Daarbij moest een evenwicht gezocht en gevonden worden tussen details -zoals het creëren van een verblijfsplek- en de ontwkkeling van het gehele park. Dat bewoners Park Grote Boel in volle glorie kunnen beleven, duurt misschien nog wel tien jaar als bomen groter zijn en bosschages meer massa hebben. Aan de andere kant: als je de betekenis achter de glooiingen, de bomen, de struiken en de materialen in het gebied kent, ga je letterlijk terug in de tijd en beleef je vanaf dag één het verhaal van een unieke plek.”